16 բաղաձայն են (b, c, d, f, g, h, l, m, n, p, q, r, s, t, v, z)
5՝ ձայնավոր (a, e, i, o, u)
A; a
a
B; b
bi
C; c
ci
D; d
di
E; e
e
F; f
effe
G; g
gi
H; h
acca
I; i
i
L; l
elle
M; m
emme
N; n
enne
O; o
o
P; p
pi
Q; q
qu
R; r
erre
S; s
esse
T; t
ti
U; u
u
V; v
vu / vi
Z; z
zeta
Գործնականում օգտագործվում են նաև 5 տառեր (օտարերկրյա ծագմամբ):
x — կարդում ենք ICSk —կարդում ենք cappa
w — doppia vu
y — ipsilon / i greca
j — i lunga
Եկեք ծանոթանանք մի քանի բառերի և դրանց թարգմանությանը.alba – լուսաբացbòtte – հարվածներscòpo – նպատակ, մտադրությունbambina – աղջիկdònna – կինmatita – մատիտfèsta – տոն
e, o ձայնավորների գրական արտասանությունը հանդիպում է հիմնականում Հռոմում և Տոսկանիայում: Իտալիայի մյուս մասերում, փակ և բաց o, e – ի միջև արտասանության հստակ տարբերություն հաճախ չի հնչում:
Իտալերենում կա 5 ձայնավոր և 7 հնչյուն, քանզի o և e տառերը կարող են լինել բաց ու փակ (a, e՝, e՛, i, o՝, o՛, u)
Իտալերենի այբուբենը բաղկացած է 16 բաղաձայնից և 6 ձայնավորից
Կան որոշ դժվար արտասանություններ
c + a, o, u = կարդում ենք — k (կ) — [cane – շուն, casa – տուն, cuore – սիրտ]
C + h + i = կարդում ենք — (կ) — [chiesa – եկեղեցի, chiave – բանալի]
c + i, e = կարդում ենք — (չ) — [cena – ընթրիք, cibo – սնունդ, cipolla – սոխ]
c + i, a, o = կարդում ենք — (չ) — [ciao – բարև / հաջող, cielo – երկինք]
g + a, o, u = կարդում ենք — (գ) — [gatto – կատու, guerra – պատերազմ, gusto – ճաշակ]
gh + i, e = կարդում ենք — (գ) — [Margherita]
sc + h + e, i = կարդացվում է — (սկ ) — [maschile – արական, schema – սխեմա, scherzo – կատակ, scuola – դպրոց]
gli — կարդացվում է — (լь) [moglie – կին, voglia – ցանկություն]
gn — (նь) — [bisogno – կարիք, spagnolo – իսպանացի]
s — բառասկզբում կարդացվում է (ս) — [sedia – աթոռ]
s — կարդացվում է (զ) եթե գտնվում է 2 ձայնավորի միջև — [mese – ամիս, riso – բրինձ]
s — b, d, g, l, m, n, r, v բաղաձայներից առաջ կարդացվում է (զ)
ss — կարդացվում է (ս) — [cassa – կանխիկ, spesso – հաճախ]
s + c = (շ) — [pesce – ձուկ, uscita – ելք]
z — բառասկզբում կարդացվում է (ձ) — [zero – զրո, zona – գոտի]
z — կարդացվում է (ց) -ia, -ie, -io առաջ — [grazie – շնորհակալություն]
z — կարդացվում է (ձ) –izzare սուֆիկսի դեպքում — [ipotizzare – ենթադրել]
z — կարդացվում է (ց) -anza, -enza, -ezza, -zione սուֆիկսների դեպքում — [lezione – դաս, zitto – լուռ]
q — կարդացվում է (կ), այն միշտ հանդիպում է բառասկզբում` “u” տառի կապակցությամ — [qui – այստեղ, questo – այս]
cq — կարդացվում է (կկ) – միշտ միասին են գրվում
h — տառը բառամիջում չի կարդացվում, օգտագործում ենք c, g տառերի արտասանությունը փոխելու համար և գործածում ենք avere բայի (ho, ha…)ու ձայնարկությունների մեջ (oh, ah… )
Իտալիա (իտալ.՝ Italia), պաշտոնապես Իտալիայի Հանրապետություն (իտալ.՝ Repubblica italiana), ունիտար խորհրդարանական հանրապետություն Եվրոպայում: Տեղակայված է Միջերկրական ծովի սրտում: Իտալիան ազատ ցամաքային սահմաններ ունի Ֆրանսիայի, Շվեյցարիայի, Ավստրիայի, Սլովենիայի, ՍանՄարինոյի և Վատիկանի հետ: Իտալիայի տարածքը կազմում է 301.338 կմ քառակուսի (116,347 քառակուսի մղոն) և հիմնականում ունի հանգիստ սեզոնային և միջերկրածովային կլիմա: Իր տեսքի պատճառով հաճախ այն անվանում են lo Stivale (կոշիկ): 61 միլիոն բնակչությամբ Իտալիան չորրորդ ամենախոշոր բնակչություն ունեցող երկիրն է Եվրոպական միությունում:
Անտիկ ժամանակաշրջանում հին կարթագենացիները, փյունիկիացիները և հույները Իտալիայի հարավում հիմնել են բնակավայրեր․ էտրուսկները և կելտերը բնակվել են Իտալիայի կենտրոնական հատվածում, իսկ հյուսիսում բնակվել են հին իտալական տարբեր ցեղեր և ժողովուրդներ, որոնք հետագայում սփռվել են ողջ Ապենինյան թերակղզով մեկ:
Ներկայումս Իտալիայի տնտեսությունն իր մեծությամբ երրորդն է Եվրագոտում և ութերորդը` աշխարհում: Ազգային հարստության ցուցանիշներով Իտալիան յոթերորդն է աշխարհում, իսկ երկրի կենտրոնական բանկում ոսկու պահուստների ցուցանիշներով՝ երրորդը աշխարհում: Իտալիան ունի մարդկային զարգացվածության բարձր աստիճան և կյանքի միջին տևողության ցուցանիշներով վեցերորդն է աշխարհում: Երկիրը մեծ դեր ունի տարածաշրջանի տնտեսական, ռազմական, մշակութային, դիվանագիտական զարգացման գործընթացում: Իտալիան Եվրոպական միության հիմնադիր և առաջատար անդամներից մեկն է: Բացի այդ անդամակցում է միջազգային այնպիսի կազմակերպությունների աշխատանքներին, ինչպիսիք են՝ ՄԱԿ-ը, ՆԱՏՕ-ն, ՏՀԶԿ-ն, ԵԱՀԿ-ն, ԱՀԿ-ն, Մ7/Մ8, Մ20, Միջերկրածովյան միությունը, Եվրոպայի Խորհուրդը և այլն: Որպես մշակութային կենտրոն, Իտալիայում են գտնվում Համաշխարհային ժառանգության 51 օբյեկտներ: Այս ցուցանիշով Իտալիան առաջինն է աշխարհում: Իտալիան հինգերորդ ամենաշատ զբոսաշրջիկներ ընդունող երկիրն է աշխարհում: